Yoga & Ayurveda
Zowel ayurveda als de wetenschap van yoga zijn gebaseerd op oeroude en traditionele kennis, overgeleverd door rishi’s (zieners) uit India. Samen zijn ze een gouden combinatie. Stem je yoga practice af op je hoedanigheid. Als je je al overprikkeld voelt, dan kan een pittige achteroverbuiging je onrust juist versterken. Of als je vol vuur met verschillende projecten bezig bent, kun je tijdens de yogales beter even afkoelen en de Bikram les beter overslaan. Met kennis van Ayurveda kun je (nog) meer balans vinden in je yogales.
Prakruti & Vikruti
Yoga richt zich op verbinding en zelfrealisatie en Ayurveda op zelfgenezing. Yoga is het verbinden van body, mind en soul en met je ware natuur die in de Ayurveda je ‘Prakruti’ genoemd wordt. Deze Prakruti staat vast op het moment dat je geboren wordt.
Jouw Prakruti (je ware natuur) is een unieke combinatie van de dosha’s Vata, Pitta en Kapha. Wanneer de dosha’s uit balans zijn kunnen we ongemak of ziekte ervaren. Leefstijl, voeding en andere omgevingsfactoren hebben invloed op de dosha’s. Deze disbalans is onze Vikruti. Aan verschillende signalen en symptomen kan je herkennen welke Dosha uit balans is en daar je yoga practise op afstemmen. Lees meer over de Dosha en hun signalen en symptomen in het vorige Ayurveda blog.
Vata
Is bij jou Vata uit balans kies dan een yogapractice gericht op vertragen, gronden en verbinden. Bijvoorbeeld restorative yoga of een rustige Hatha les. Het gebruik van de Ujjayi ademhaling (oceaan- of verbindende ademhaling) is zeer geschikt voor Vata. Deze ademhaling wordt ook wel de ademhaling van de overwinning genoemd. En met overwinning wordt een overwinning op onze mind bedoeld. Zorg altijd dat je je onderrug en buik warm houdt tijdens meditatie en pranayama. Dit doe je door bijvoorbeeld een doek om te wikkelen. Je blik is zacht en naar beneden gericht en we werken vooral met het aarde en water element.
De meeste yoga lessen bestaan uit meditatie/ visualisatie, asana en pranayama. Asana, ofwel yoga houdingen die Vata in balans brengen zijn voorover buigingen, bewegingen vanuit het heupgebied, denk aan een childpose en dan bij voorkeur met de armen naar achteren langs de zij. Vata heeft namelijk de neiging om zich naar buiten te richten, je houdt hier rekening mee door de bewegingen die je maakt naar binnen te richten. Geen overstrekkingen en juist gebruik maken van hulpmiddelen, zoals dekens, blokken, kussentjes en/ of bolsters. Bijvoorbeeld de ‘sleeping swan’ houding is fijn voor Vata, mits ondersteund door bolsters en kussens. Soms/ vaak denken we tijdens de houdingen deze niet nodig te hebben en bewegen we ons zo in de houding dat we hem wel uitzitten. Hier gewaar van zijn en jezelf toestaan hulp en steun te ontvangen zorgt voor een signaal van veiligheid en daardoor kan je zenuwstelsel zich echt ontspannen. Het begin van de les is belangrijk om langzaam te bewegen, vooral het losdraaien van de gewrichten is daar een onderdeel van. Je kunt tijdens dit losdraaien visualiseren alsof je door warme modder beweegt. Modder waarvan je weet dat het een voedende werking heeft op je.
Pranayama die voor Vata balancerend werken zijn Kapalabhati, let wel dat je een rustiger tempo aanhoud, je op een uitademing de mula bandha en uddiyana bandha aanspant zonder al te veel kracht. Een goede yogadocent kan je hierbij ondersteunen. Bhramari, ook wel de bij ademhaling genoemd. Beeld je in om een heel laag zoemend geluid te maken van onderuit je keel. Terwijl je doet sluit je met je duimen je oren en je wijs en middelvinger je ogen. Sluit de pranayama af met Nadi Shodana, afwisselende neusademhaling. Je begint met het sluiten van je rechter neusgat, ademt in door links, dan sluit je je linker neusgat en adem je uit door rechts, dan adem je in door rechts, sluit je rechts en adem je uit door links, je ademt in door link etc. Om te weten of de les voor jou heeft gewerkt, kijk dan of je je na de les stil, warm, ontspannend en geaard voelt.
Pitta
Weet jij van jezelf dat je vuurtje af en toe net even te fel wordt, kies dan voor een ontspannende, verkoelende en plezierige practice. Bijvoorbeeld Hatha yoga. Zorg dat je geen aandacht geeft aan detail en prestatie en zeg tegen jezelf dat 70% goed genoeg is. Leg je focus op eenvoud en plezier. Een Pitta persoon kan sneller in frustratie en woede vallen en veel eisen stellen. Probeer daarom juist in je yoga- practise dit los te laten en gun jezelf deze tijd van liefdevolle aandacht aan jezelf. Een intentie van zachtheid, vrede en liefde voor jezelf of voor iemand anders is mooi om mee te nemen gedurende de practise. Ook hier is de Ujjayi ademhaling erg geschikt, de aandacht ligt meer op een frisse heldere oceaan breeze en de uitademing mag net iets langer zijn dan in de inademing. Je blik is zacht en je kijkt tijdens de asanas naar voren op ooghoogte, we werken met het vuurelement en niet zozeer om deze aan te wakkeren maar onder controle te brengen. Het element vuur kan je terug zien in de blik van onze ogen. De kindhouding doen we nu met de armen naar voren om het ribbengebied te openen. Om de overtollige hitte kwijt te raken zijn twists erg goed, zorg dat je de twists vanuit het gebied van de solar plexus maakt. Maangroet is voor Pitta fijn om het koele water uit te nodigen en te laten stromen door je lichaam.
Pranayama die voor Pitta balancerend werken zijn Kapalabhati, kort en zachter en nu door het geboed bij je solar plexus op een uitademing in te trekken. Shitali ademhaling, deze brengt verkoeling en doe je door de buitenkant van je tong naar elkaar toe te vouwen en door het tuitje dat ontstaan in te ademen, je ademt vervolgens uit door je neus. Bhramari, ook wel de bij ademhaling genoemd, voor Pitta mag de pitch van het geluid iets omhoog en ook weer als afsluiting doe je Nadi Shodana. Na de les voel je je koel, kalm en ontspannen.
Kapha
Omdat Kapha eigenschappen heeft die vast, stabiel, zwaar en grof zijn, wil je meer lichtheid, dynamiek en subtiliteit inbrengen. Een dynamische Vinyasa les met aandacht voor detail, opwaartse bewegingen en openen van met name het borstgebied is dan zeer geschikt, maar een gedisciplineerde Asthanga practise is aan te bevelen. Voor Kapha is een verwarmende en stimulerende les goed. De nadruk mag liggen op opwaartse bewegingen en ook de blik is omhoog, vooral de elementen lucht en ruimte krijgen aandacht, maar ook het element vuur speelt een rol in deze les. Voor Kapha is het ook zeer aan te bevelen om te werken met Mantra. De frequenties waarmee je werkt kunnen stagnaties opheffen en de energie weer laten stromen. Het tempo van de asana’s mag iets omhoog. De zonnegroet is zeer geschikt voor Kapha. Pranayama voor Kapha maag intensiever dan bij Vata en Pitta. Kapalabhati en Bhastrika worden aanbevolen en bij de Bhramari, maak je een hoge zoomtoon. Wanneer je Nadi Shodana doet als afsluiting adem je korter en iets dieper in en sneller en iets harder uit. Wanneer je niet bekend bent met pranayama raden we je aan om dit eerst onder begeleiding te doen. Na de les voel je je energiek, vrij en vrolijk.
Yogasanam sthiram sukham
Tijdens ieder practice geld de volgende sutra: Yogasanam sthiram sukham, vrij vertaald: elke yogahouding is stabiel en plezierig. Je hoeft jezelf niet in een houding te pushen en ongemak te ervaren. Yoga geeft geen blessures, alleen jouw ego kan dat doen. Leer luisteren naar wat jij nodig hebt en geef jezelf de ruimte om dat te onderzoeken.
Marleen Schmidt is Ayurvedisch coach, yogadocente, pedagoge en mindset-trainer. Onder de naam: ‘Feel in your body’ kan je bij Marleen een yogales, massage of coaching boeken.
Wil jij meer weten over mudra’s, de handgebaren die je kunnen helpen om fysieke en mentale klachten te verlichten, of ter stimulatie van innerlijke wijsheid en groei? Bekijk hier ons lespakket.
