Mijn eerste kennismaking met klankschalen was in het boeddhistisch klooster van Thich Nhat Hahn in Frankrijk. Elke meditatie werd geopend en afgesloten met het luisteren naar een grote klankschaal. Hiermee wist je wanneer de meditatie begon en wanneer hij weer eindigde. Ze gebruikte een grote klankschaal die lang resoneerde. Voor mij kon de klank niet lang genoeg duren want het gaf mij verstilling en focus. Wat voor mij een bijzondere ervaring is gezien mijn gedachten normaal van links naar rechts vliegen. Eenmaal thuis na mijn retraite heb ik mij op een kleine zen klankschaal getrakteerd die ik nog altijd gebruik in mijn yogalessen om het begin en het einde van de les aan te duiden.
Wat is het effect van klankschalen op het lichaam?
Ons lichaam bestaat voor 70% uit water. Wanneer we door middel van de geluidsgolven van klankschalen fijne trillingen door dit water laten stromen, ontstaat er een diepe interne massage waardoor spanning en stress losgelaten kunnen worden. Daarnaast produceren de klankschalen harmonische boventonen die de alfagolven in onze hersenen stimuleren. Deze alfagolven zorgen ervoor dat je hersenen en zenuwstelsel direct ontspannen en kalmeren. Terwijl je normale wakende hersenstaat bètagolven produceert, vertraagt je denken in de alfagolfstaat.
Helende werking van een klankschaal
Als het lichaam zich ontspant ontstaat er ruimte voor het helen van vermoeidheid en stress. Zelfs chronische pijnklachten kunnen verminderen. Door de ontspanning worden verkrampingen opgeheven waardoor het bloed beter kan stromen. Hierdoor worden afvalstoffen beter afgevoerd en kan je lichaam zich herstellen. Tijdens een klankschaalmassage of klankmeditatie hoef je niets te doen. Je mag je overgeven aan ontspannen en luisteren naar de klanken. De klanken laten je naar binnen keren en voelen. De meeste mensen ervaren een staat van diepe kalmte in zichzelf. Zelf ervaar ik een vredig gevoel na afloop. Al kunnen er soms ook emoties of herinneringen naar boven komen die heel intens aanvoelen. De kunst is om ze toe te laten. Ze heffen blokkades op en dit werkt reinigend.
Verdriet en onrust laten meevoeren met de klanken
Als ik mij onrustig of verdrietig voel ga ik op mijn yogamat liggen en leg ik een grote klankschaal op mijn bekken en sla hem aan. Ik blijf de klank net zolang volgen met mijn aandacht totdat hij niet meer voel- en hoorbaar is. Dat doe ik nog twee keer met telkens acht tellen rust tussen het aanslaan van de klankschaal. Dan verschuif ik hem naar mijn buik waar ik hem weer drie keer aansla en tot slot verplaats ik de klankschaal naar het midden van mijn borstkas voor de laatste drie klanken. Ik blijf altijd nog even liggen voordat ik mijn dag vervolg. Mijn ervaring is iedere keer anders gezien mijn gemoedstoestand ook van intensiteit verschilt. De ene keer komen er tranen, een andere keer een inzicht of niets in het bijzonders. Na afloop voel ik mij wel altijd beter en iets rustiger van binnen. Alsof mijn verdriet en onrust zijn weggeëbd met de klanken.
Spelen met klankschalen en yogahoudingen
Ondertussen heb ik een kleine verzameling aan klankinstrumenten. Een zes tal klankschalen, grote gong, diverse klankbuizen, ocean drum, windgongen en een rainbow stick. Thuis heb ik een hoekje van een kamer ingericht waar ik te midden van deze instrumenten mediteer. Tijdens één van mijn klankmeditaties begon ik wat yogahoudingen te doen. Terwijl ik luister naar het uitfaden van een klank zit ik statisch in een houding, maak ik dynamische flow bewegingen of gebruik ik het als rust moment tussen de houdingen in. Van te voren bedenk ik niet welk klankinstrument ik bij welke houding gebruik. Ik beweeg, sla aan, luister, ik zie het als spelen met yoga en klank. In onderstaande video laat ik je graag ervaren hoe ik het doe. Wellicht inspireert het jou om ook wat klank toe te voegen aan je yoga beoefening.
Soorten klankschalen en hun gebruik
Van oorsprong werden klankschalen gebruikt als kommen om uit te eten. Later werden ze gebruikt als instrument en als schaal om offers te brengen in Nepal en India. Tegenwoordig zijn klankschalen overal ter wereld te vinden en worden ze voor yoga, meditatie en healings gebruikt. Ze worden hand geklopt en machinaal gemaakt. Je hebt ze van een mengeling verschillende soorten metalen, waaronder goud, zilver, koper, kwik, lood, ijzer en tin. Zowel de samenstelling van de metalen, als de dikte, de grootte en de kleur kunnen verschillen. Ook zijn er klankschalen van kristallen. Ze produceren allemaal hun eigen geluid en hebben een eigen effect. Koop bij voorkeur een handgeklopte klankschaal in een fysieke winkel zodat je hem zelf kunt horen. Het geluid dient zuiver te zijn en lang door te klinken. Hoe hoger de toon hoe meer hij je alert maakt, hoe dieper de toon hoe meer hij ontspant.
Kloppers en strijkers maken het verschil
Om het hele klankspectrum en voelbare trillingen goed uit je klankschaal te halen dien je de juiste klopper te gebruiken. Deze maken echt het verschil dus wees hierop alert als je er een gaat kopen. Zo zijn er kloppers van hout, rubber en vilt. Zelf geef ik de voorkeur aan vilten kloppers omdat ze het meest geschikt zijn om de warme toon uit je klankschaal te halen. De grote van je klankschaal bepaalt hoe groot en zwaar je klopper dient te zijn. Want hoe groter de klankschaal hoe meer massa je in trilling moet brengen en hoe meer gewicht je klopper dus nodig heeft. Zelf heb ik gekozen voor handgemaakte kloppers. Ze zijn wat duurder maar al het geld waard. Ze halen de meest heldere klanken uit je klankschalen zonder schelheid. Ze hebben een opgebouwde kop, met een harde kern die naar de buitenkant toe steeds zachter wordt. Om je klankschaal te laten zingen gebruik je een aanstrijkstok waarmee je langs de buitenbrand van je klankschaal strijkt zodat er een aanhoudende toon ontstaat.
Wil je vaker stoelyoga beoefenen? Bekijk dan ons online lessenpakket voor thuis en op je werk.