Yoga is voor iedereen, ook als je in een rolstoel zit
Doorzetter Noreen is eerste mindervalide Stoelyoga docente van Nederland. Noreen Khan mag zich de eerste mindervalide Stoelyoga docente van Nederland noemen. Haar droom is uitgekomen, maar hoe heeft de Rotterdamse die bereikt? “Daar heeft vooral mijn koppige karakter voor gezorgd. Verder denk ik vooral in mogelijkheden, niet in beperkingen. En dat helpt.”
De 37-jarige Noreen, moeder van de 2-jarige Imani en getrouwd met Achmed, heeft cerebale parese. Een neurologische houding- en bewegingsstoornis die bij haar veroorzaakt is door zuurstofgebrek tijdens de geboorte. Noreen woont in een aangepast huis, brengt haar leven door in een elektrische rolstoel en heeft door haar handicap 24 uur per dag zorg nodig. Zowel thuiszorg als haar man helpen haar bij het opstaan, douchen, aankleden en eten. Ondanks alle beperkingen laat ze dat haar leven niet beïnvloeden. Sterker nog, ze gaat er 100 procent voor.
Doorzetter
Noreen is een doorzetter. Haar lagere- en middelbare school brengt ze door op speciaal onderwijs, daarna behaalt ze op eigen houtje haar Mbo-diploma sociaal-maatschappelijke dienstverlening én Hbo-diploma jobcoach voor psychiatrische jongeren. Noreen: “Ik zag bij mijn broertje wat er allemaal mogelijk was op regulier onderwijs en dat wilde ik ook. Voor mij geen baantje bij een activiteitencentrum, ik wilde verder leren. En dat is gelukt.”
Meer dan hydrotherapie
Al vrij jong merkt Noreen Khan dat sporten goed voor haar is. “Tijdens de jaren dat ik op het speciaal onderwijs zat, kreeg ik eens per week hydrotherapie, fysiotherapie in het water”, zo vertelt ze. “Dat was fijn, maar zo’n uurtje in het water zet geen zoden aan de dijk. Zoals ik tijdens mijn pubertijd alles anders wilde, zo wilde ik dat met sporten ook. Ik zocht naar een manier om mijn lichaam te accepteren, te leren kennen en uit te zoeken wie ik nou eigenlijk was. En daar helpt sport bij. Fitness, zwemmen, rolstoelhockey; ik heb het allemaal geprobeerd. Er zullen mensen met een beperking zijn die deze sporten geweldig vinden, maar eerlijk is eerlijk, voor mij was het niets.”
Meer dan hydrotherapie
Al vrij jong merkt Noreen Khan dat sporten goed voor haar is. “Tijdens de jaren dat ik op het speciaal onderwijs zat, kreeg ik eens per week hydrotherapie, fysiotherapie in het water”, zo vertelt ze. “Dat was fijn, maar zo’n uurtje in het water zet geen zoden aan de dijk. Zoals ik tijdens mijn pubertijd alles anders wilde, zo wilde ik dat met sporten ook. Ik zocht naar een manier om mijn lichaam te accepteren, te leren kennen en uit te zoeken wie ik nou eigenlijk was. En daar helpt sport bij. Fitness, zwemmen, rolstoelhockey; ik heb het allemaal geprobeerd. Er zullen mensen met een beperking zijn die deze sporten geweldig vinden, maar eerlijk is eerlijk, voor mij was het niets.”
Liefde op het eerste gezicht
Op haar 27e komt Noreen in contact met Stoelyoga. Het is liefde op het eerste gezicht. ”Ik vond het gelijk geweldig en had er veel plezier in”, vertelt ze enthousiast. “Buiten dat was het ontzettend goed voor mijn lichaam. Mijn nek, schouders en rug hebben het door de rolstoel zwaar te verduren. Het is dus extra belangrijk deze sterk en soepel te houden. Yoga zorgt daarvoor en vermindert mijn pijnklachten. Door de oefeningen werd ik ook sterker waardoor ik bijvoorbeeld geen tillift nodig heb. Die zelfstandigheid is fijn.”
Zwanger
Totdat de Rotterdamse in blije verwachting is, volgt ze de lessen. Jammer genoeg mag ze tijdens haar zwangerschap niet meer aan yoga doen en wordt ze door haar artsen goed in de gaten gehouden. “Alles is goed gegaan en inmiddels ben ik de trotse mama van een kerngezonde dochter. Na het ‘uitzwangeren’ wilde ik natuurlijk graag weer mijn lesjes oppakken, maar wat denk je? Mijn yogaklas was wegbezuinigd! Ik ben toen internet gaan afstruinen met de hoop dat google me ergens zou brengen. Met weinig succes overigens. Bij de reguliere lessen én bij lessen speciaal voor ouderen werd ik geweigerd omdat ik in een rolstoel zat. En toen kwam ik op de site van Paula Jap Tjong terecht; www.stoelyoga-nederland.nl. Er ging een wereld voor me open.”
Grapje wordt waarheid
Met Paula Jap Tjong, initiatiefneemster van Stoelyoga Nederland & Vlaanderen, heeft Noreen gelijk een klik. “Ik vertelde haar dat ik nergens welkom was vanwege mijn beperking en vroeg of zij mij aan een goede docent kon helpen. En zo niet, dan moest ik misschien zelf maar de opleiding gaan volgen. Dat laatste was natuurlijk een grapje; denk je aan een yoga docente, dan zie je een strakke meid voor je die met gemak haar benen in haar nek legt, toch? Maar Paula vond het gelijk een prachtig idee. Ik heb inmiddels de opleiding voltooid, mijn diploma op zak en mag me sinds 8 februari 2022 gecertificeerd stoelyoga docente noemen. Nu kan ik mensen met een beperking, die allemaal tegen dezelfde problemen aanlopen als ik destijds, lesgeven. Hoe gaaf is dat!”
Vlieguren maken
Noreen biedt haar lessen op dit moment nog vrijwillig aan. “Ik maak op dit moment vooral vlieguren en ben aan het uitzoeken waar ik mijn lessen aan kan bieden. Ik heb al veel gesprekken gevoerd, met fysiotherapeuten, ouderen- en buurtcentra en via de buurtapp. Mensen reageren heel enthousiast, maar kijken wel even vreemd op als ze me binnen zien rollen en ik mijn les aanbied hoor”, lacht ze.
Deze stoere Rotterdamse is van plan van haar hobby haar beroep te maken. Ze hoopt straks mensen van alle leeftijden te laten ervaren wat zij zelf jaren terug, voordat ze moeder werd, heeft ervaren. ”Yoga is zoveel meer dan alleen maar een paar oefeningetjes. Het helpt me fysiek, maar geeft me ook mentale rust. Het is goed voor mijn koppie. Ik ben een druk persoontje en daarbij ben ik ook nog eens de hele dag afhankelijk van anderen. Dat geeft spanning. Yoga zorgt voor een mentale leegte in mijn hoofd, zie het als een soort grote schoonmaak. Het geeft me innerlijke rust. Mijn droom is om deze ervaring met anderen te kunnen delen.
Bewegen is cruciaal
Noreen heeft laten zien dat een beperking geen belemmering hoeft te betekenen. Haar positieve levensinstelling heeft haar ver gebracht en ze is dan ook een inspiratie voor anderen. “Ik heb gezien wat het met je doet als je keer op keer wordt weggestuurd bij sportscholen. Dat motiveert niet om te bewegen. En niet bewegen is – zeker voor mensen met een beperking – absoluut geen optie. Dan gaat alles snel achteruit. Gelukkig ben ik koppig – kan het niet linksom, dan maar rechtsom -, zit ik niet snel bij de pakken neer en ben ik Paula tegengekomen”, lacht Noreen.
Lesje van Noreen
Hoe zien de lessen van deze koppige yoga docente eruit? “Mijn les begint met de klankschaal waardoor mijn leerlingen gaan ‘landen’. Na de zelfanalyse van het lichaam gaan we bewegen; van kleine bewegingen tot zo groot mogelijk. Dat is verschillend per persoon. Alle lichaamsdelen komen aan bod. Soms gebruik ikzelf daarvoor hulpmiddelen, daar vertel ik tijdens mijn les graag iets meer over. Mijn les sluit ik vervolgens weer af met een zelfscan.”
Boodschap
Noreen is een inspiratie voor anderen. Ze denkt in mogelijkheden, niet in beperkingen, in oplossingen, niet in problemen. Is er nog iets wat ze andere mensen met een beperking mee zou willen geven? “Allereerst wil ik even kwijt dat ik natuurlijk ontzettend veel mazzel heb gehad dat ik Paula tegen het lijf ben gelopen. Zij is in staat om ‘out of the box’ te denken. Er mogen er wel meer in de maatschappij zijn zoals zij. Verder is mijn motto: probeer te staan voor het gene je wilt bereiken. En pas je nergens tussen? Waag het dan om het zelf te proberen. Je beperking is een onderdeel van jou, maar het is niet het leven zelf.”
Bekijk hier negen rolstoel yogalessen
Caroline Vlietstra is journalist en fotograaf. Zij interviewde Noreen voor dit gast blog. Meer weten over Caroline haar werk? Neem een kijkje op https://www.carolinevlietstra.nl/
Zou je graag eens met iemand samen yoga willen beoefenen waarbij de een op de yoga mat en de ander op de stoel kan meedoen? Bekijk dan ons Deugdenyoga lespakket.
